Verkezingskal: Wie zitj det noe mit det Watersjap?
Nou. Zoea:
Vrrreugerrr
`t Watersjap is in Nederlandj by far de aadste bestuurslaog. `t Aadste watersjap (waat trouwens nag ummer besteit) is `t Hoogheemraadschap van Rijnland, waat in 1255 waerdje ingestèldj door graaf Wullem II van Hollandj. Mer wie zitj det in Mofert? Inne 19'dje ieëw haws se-n al Waterschap Vlootbeek. Wienieë dae precies is opgerich, is neet gans bekindj, mer waarsjienlik bestóng `t al in 1874. Det watersjap waas belas mit `t waterbehieër in `t struimgebied van `t Vlaot en zien zietek, wo-ónger de Helderbaek en de Krómbaek (de óngerhandj opgedruuegdje baek wo de buursjap De Baek ziene naam aan dank). Waterschap Vlootbeek haet nag toet 1980 bestange. In det jaor fuseerde `t Watersjap mit Waterschap Geleen- en Molenbeek toet Waterschap Geleen- en Vlootbeek. Det watersjap haet neet lang bestange, want in 1983 ging `t op in Waterschap Roer en Overmaas. De meiste miense kump dae naam nag bekindj veur, want det haet nag toet 2017 bestange. Doe fuseerde de twieë nag euvergebleve Limburgse watersjappe toet Waterschap Limburg.
Waat duit `t Watersjap?
De take van `t Watersjap zeen vasgelag inne Watersjapswèt en besteit oet:
- Waterstandj regele
- Aafvalwater zuvere
- Dieke behieëre
- Natuurbehieër in en aan `t water
- Kwaliteit zwumwater controlere
De watersjappe höbbe `t behieër euver stuwe. Zie bepaole waatfer stuw wienieë, wie hoeag mot staon. Det wiltj zègke: neet alle stuwe. Stuwe waat de waterstandj regele van waterwaeg, waat door Riekswaterstaot waere behieërd, die waeren ouch door Riekswaterstaot geregeld. Stuw Lin beveurbeeldj, regelt de waterstandj in `t Julianakanaal en vèltj daoróm ónger Riekswaterstaot. Mer de stuwe op `t Vlaot en oppe Helderbaek beveurbeeldj, die waere door `t Watersjap bedeendj. Det haet dan weer invloed op wie druueg of naat `t landj rónjelóm die baeke is.
Aafvalwater zuvereOeats gehuuerdj van `n Zuveringssjap? Det kan. Vreuger haws se-n in oos provincie `t Waterschap Zuiveringsschap Limburg. `n Zuveringssjap waas `n speciaal watersjap waat `t zuvere van rioolwater es insigste taak haw. De waterzuveringsinstallaties in Limburg waerdje allemaol door det zuveringssjap in standj gehaje. Later waerdje die take euvergenómme door `t Waterschapsbedrijf Limburg en det is nag ummer zoea. De kerntaak van Waterschapsbedrijf Limburgs is nag ummer `t zuvere van rioolwater, al verlene ze noe ouch deenste op `t gebied van riolering aan beveurbeeldj gemèndjes.
Wie d'r in Limburg nag twieë watersjappe wore, doe verzorgde `t watersjapsbedrief veur allebei de watersjappe gezamelik bepaolde deenste, zoeawie ouch `t inne van belastinge, veurdet de BsGW bestóng.
Dieke behieëreIn Mofert is det neet zoea van belang, mer langs de Maas en langs de Roer des te mieër. De dieke waere gecontroleerd en óngerhaje door `t Watersjap, óm d'rveur te zorge det de miense dao ouch druueg veut haje. Zie zorge ouch veur bestreiding van bieëster waat `n bedreiging vorme veur die dieke wie beveurbeeldj de muskusrat.
Natuurbehieër in en aan `t waterZoeawaal in es óm `t water krioelt `t natuurlik van de bieëster en dao greujt ouch van alles. Ómdet Nederlandj gein oerwoud is haet alle natuur in oos landj óngerhaad nuuedig. In en óm de riviere en de baeke wuuertj det door `t Watersjap gedaon of in eder geval behieërdj.
Kwaliteit zwumwater controlereDit geit zich uiteraard neet óm `t chloorgehalte van Zwumbad `t Sweeltje. Nae, dit geit euver de kwaliteit van natuurzwumwater, beveurbeeldj in grindjgater.
Gank stömme
Zoea. Noe weit geer waat `t Watersjap duit dus gein excuus mieë óm neet te gaon stömme. Geer höbtj nag toet negen oere desnaovendj d'n tied óm effe nao `t Dörpshoes wanjele of paktj uch effe de fietsj begaef ich nao `t zaelke ónger de kirk. Höbtj geer gein idee op waatfer pertie geer mot stömme, vul dan effekes deze stömwiezer in en maak `n keus. Ouch es geer vandaag al op `t stömbureau zeendj gewaes veur de provinciale staote; gank nag efkes truuk veur `t Watersjap.