Kómkómmertied: stikstofreductie - de noeadzaak

In deil twieë van dit drieloek euver stikstof probeer ich get duding te gaeve aan en nuance aan te bringe in de discussie euver de noeadzaak.

Stikstof is gein vergif

Net wie CO2 wuuertj stikstof de lèsten tied geframed es get slechs. Mer: plantje höbbe stikstof in de vorm van ammenjak en stikstofoxides nuuedig óm te greuje. De ein plantj get mieë es de angere. Sommige plantje, zoeawie brandjnetele en braome gaon wie `nen trein op stikstof; buim trouwens ouch. En det is ouch geliek `t puntj: wie mieë stikstofneerslaag, wie mieë van dit saort plantje d'r greuje. Die kónne dan anger saorte euverwoekere wodoor de biodiversiteit achteroet kan gaon.

Natura 2000

Natura 2000-gebiede zeen gebiede die motte voldoon ane Europese Vogel- en/of Habitatrichlien. Dao kóns se van alles van vinje, mer vas steit det me binne de Europese Unie haet aafgespraoke det de lidstaote maotregele motte naeme óm die habitats in standj te haje. Wie me det duit, is neet in petóng gegaote. Det is namelik ouch sterk aafhankelik van `t saort gebied en van waatfer saort (plantj of bieës) me dao wiltj behaje. Beveurbeeldj: `t habitatrichliengebied Abij Lilbosch & aad kloeaster Deelgeerd is d'r óm bepaoldje zeldzame vlaermoessaorte te besjerme. Stikstof is hie neet van belang; dao is `t van belang óm te kieke det die bieëster neet te zieër waere gestuurdj en det die zolders van die aaj geboewe toegankelik blieve veur die vlaermuus. Dit N2000-gebied is dan ouch terech weggelaoten oet de richtgevende emissiereductiedoelstellingen.

`t Is dus van belang óm te weite of dae reductie van ammenjakoetstoeat waat me volges de kluuerplaat in `n bepaoldj gebied wiltj bereike, ouch daodwèrkelik lèdj toet instandjhajing van die habitats. Is det neet zoea, dan zoue de genómme maotregele veurnieks zeen gewaes en volduit me onnag neet ane Europese aafspräök. Det is precies de raeje woróm de parlementariërs Pieter Omtzigt (Lid Omtzigt) en Caroline van der Plas (BBB) recent kamervraoge höbbe gestèldj óm te kieken of de veurgenómme maotregele waal bereike wo ze veur zeen bedoeld. De doele die noe op taofel lègke zeen gebaseerd op modelmaotige beraekeninge. Modelle wo nagal `t ein en anger op is aan te merke.

`nen Eventuele groeatsjalige oetkoup van boere haet economische gevolge en kan gevolge höbbe veur de sociale cohesie en cultuur van `ne bepaoldje regio of plaats. Volges artikel 2, lid 3 de Habitatrichlien mot de regering hiemit raekening haje in häör beleid:

In de op grond van deze richtlijn genomen maatregelen wordt rekening gehouden met de vereisten op economisch, sociaal en cultureel gebied, en met de regionale en lokale bijzonderheden.

Anger wèttelik kader

Óm `t ein en anger in `n wèttelik kader te gete haet me begin 2021 `t Besluit stikstofreductie en natuurverbetering aangenómme. Mit dit besloet waere resultaatsverplichtinge opgenómme inne Wet natuurbescherming. `t Kabinet mot zich haje aan dees resultaatsverplichtinge. Mer, `t is `n politieke keus óm dae wèt zoea te laote. Es bliek det `t draagvlak onvoldoende is, dan kan de politiek d'r zelf veur keze óm dae wèt te verangere.

Al mit al is `t ouch hypocriet det `t kabinet zich in de beargumentatie van häör beleid regelmaotig versjoeld achter verplichtinge en gerechtelike oetspräök. In `n anger geval wo de rechter `n ministerie oppe vinger haet getik, wuuertj d'n oetspraok vanne rechter mit alle gemaak naeve zich neer gelag en wuuert doeadleuk beslaote om dan mer daen dwangsom te betale van oos belastinggeldj.

Biodiversiteit

Wie zitj det mit dae biodiversiteit? Mesjiens waal de meis relevante vraog in dees kwestie. Door natuuralarmiste wuuertj döks gezag det de biodiversiteit achteroet holt en det d'r noe 15% euver is van de saorte waat oorspronkelik in Nederlandj wore. De indicator waat aan dezen oetspraok ten gróndjslaag lèk is de Mean Species Abundance (MSA), waat inderdaad aan guuef wieväöl saorte d'r in `n bepaold gebied nag euver zeen ten opzichte van `n onverstuuerd ecosysteem. Belangrieke nuancering: in 1900 waas de MSA in Nederlandj nag mer 44%. Op zich is dit ouch redelik te verklaoren ómdet d'r ouch in 1900 in oos landj al geine wildernis mieë waas, mer vriewaal allein nag mer cultuurlandjsjap. In 1900 waas d'r nag gein spraoke van intensieve vieëteelt en van kunsmès haw me nag noeats gehuuerd. Dus zeker 56% van de in Nederlandj oetgestorve saorte höbbe nieks te make mit ammenjakneerslaag.

Daen MSA is in 1990 gedaald toet 14%. Daobie mot waere gezag det de waerdes van 1900 en 1990 op basis van versjillende methodes zeen bepaoldj. Miense die `n bietje verstandj höbbe van maetsysteemanalyses (zoeawie ich) weite des se de resultate van twieë versjillende maetsysteme noeats ein-op-ein moogs vergelieke.

Bron: Compendium voor de Leefomgeving

Det de biodiversiteit achteroet holt is subjectief. Hollen suggereert det det proces flot geit (of flot haet gegange). Of get flot of langzaam geit, is `n meining. Det de biodiversiteit in de aafgeloupe ieëw achteroet is gegange, dét is `n feit. Es se zoea in de grafiek hiebaove kieks is det te zeen. Ouch in Europa en werreldwied is `nen daling te zeen. Mich tunk det daen daling in Nederlandj neet hieël väöl sterker is es in Europa en inne werreld. Ich weit, ouch dit is `n meining; oeardeil zelf aan de handj van de grafiek.

Bron: Compendium voor de Leefomgeving

Vanaaf 1990 is dudelik `ne stabilisatie van de biodiversiteit te zeen. D'n oetspraok de biodiversiteit in Nederland holt achteruit is op zien zaachs gezag semmelik ongenuanceerd.

De staot van de natuur in de praktijk

De discussie geit veur `n groeat deil euver theorie, modelle en conclusies oet complex óngerzeuk. D'r wuuertj door zoeawaal veurstenjers es taengestenjers nao hertelus gecherrypickt oet `t besjikbaar arsenaal aan weitensjappelike studies. In `t veldj loupe de meininge oeterein es `t geit óm de staot van de natuur en de biodiversiteit. Aad boswachter Arend Spijker maak zich ernstig zörg euver de gevolge van stikstof: Stikstof maakt variatie in de natuur kapot. Aad-regiohoofd van Natuurmonumenten Henk Rampen sjetst `n anger beeldj: De natuur is niet zwak, en kan tegen een stootje. (Zónger betaalmoer hieje.)

Bonusquote

De bonusquote is van ecoloog Allan Savory en kump oet de film Return to Eden van Marijn Poels. Dit geit neet euver stiksof, mer euver `t spanningsveldj tösse theorie en praktijk, tösse observaties en modelle, tösse science en academia en mesjiens waal euver `n spanningsverldj tösse boomers en millennials.

Allan Savory: We're going to kill ourselves because of stupidity